Jochum de Graaf, mede-oprichter/projectleider stemwijzer (foto’s)

DE STEMWIJZER DIE IEDEREEN VAN ADVIES MOET DIENEN

Door Jacobien Doornbos

DEN HAAG – Verkiezingen bezorgen veel Nederlanders kopzorgen. De vraag welke partij het beste jouw standpunten vertegenwoordigt dringt zich steeds verder op. Politici strijden om de meeste stemmen terwijl de kiezer wordt gekweld door twijfel. De Stemwijzer biedt uitkomst aan twijfelaar en zwever. Maar wat gaat er vooraf aan dat eenvoudige stemadvies?

Tijdens het politieke café in restaurant ‘De Haagsche Kluis’ van afgelopen maandag krijg je een voorproefje op de verkiezingen van zeven maart 2006. Op die dag mag de Nederlander van achttien jaar en ouder weer naar de stembus. Dit keer voor de gemeenteraadsverkiezingen. Onder het genot van een drankje luisteren de bezoekers naar Jochum de Graaf, projectmedewerker bij het Instituut voor Publiek en Politiek (IPP) dat de Stemwijzer ontwikkelt. Dit instituut is landelijk actief en probeert onpartijdig te werken. ‘Ik probeer onafhankelijk te zijn en ik ben geen lid van een partij.’ Deze woorden van Jochum de Graaf zorgen voor een lachsalvo in het café. De onafhankelijkheid van het Instituut voor Publiek en Politiek blijft een aandachtspunt. Als je bekijkt dat de directeur van het instituut eens voor Groen Links in het Europees Parlement zat, moet je wel kritisch blijven. De Stemwijzer probeert uiteindelijk ongeveer twee miljoen mensen van mediagenieke personen naar de inhoudelijke punten van de politiek te leiden.

Ontwikkeling Stemwijzer
In 1989 komt de eerste Stemwijzer uit in een papieren brochure. Inmiddels is de Stemwijzer uitgegroeid tot de meest geraadpleegde internetapplicatie. In opdracht van 65 gemeenten wordt de lokale Stemwijzer ontwikkeld. De redactie selecteert stellingen en uitspraken op basis van verkiezingsprogramma’s. Volgens Jochum de Graaf moet de stelling uitdagen tot een duidelijk standpunt van de partij. ‘Een poepzuiger zal dus nooit in de Stemwijzer komen omdat dit een detail vormt. Het hoort over het hondenbeleid te gaan.’ Een stelling mag nooit meer dan één zin omvatten. Als alle partijen voor één stelling zijn, is deze niet bruikbaar. Je moet een duidelijke keuze kunnen maken die uiteindelijk tot het stemadvies leidt. Jochum de Graaf denkt niet dat er veel mensen zijn die klakkeloos gaan stemmen op de partij die ze geadviseerd krijgen. Een vrouw uit het publiek ziet dat anders. ‘Toen ik nog studeerde waren er jaargenoten die op de avond voor de verkiezingen via Stemwijzer hun keuze voor een partij maakten.’ Volgens Jochum de Graaf is dit niet de bedoeling van de Stemwijzer. De Stemwijzer is ontwikkeld om de mensen bewust een keuze te laten maken. Het Instituut voor Publiek en Politiek wil de onderlinge discussie over politiek in de samenleving bevorderen. De overheid hoopt op een hoge opkomst.

Stem wijzer
De Stemwijzer wordt ingezet om mensen ‘wijzer’ te laten stemmen. Maar horen de mensen niet zelf te onderzoeken welke partij het beste bij hen past? Volgens Jochum de Graaf is de Stemwijzer ook een hulpmiddel. ‘Je moet het niet als dé oplossing zien.’ Een oude vrouw die ook naar het politiek café gekomen is, heeft de Stemwijzer nog nooit gebruikt. ‘Ik weet amper hoe dat internet in elkaar zit.’ Jochum de Graaf stelt voor om de Stemwijzer in de bibliotheek te doen. Misschien heeft mevrouw helemaal geen stemadvies nodig en weet zij zelf welke partij haar stem verdient. Naar verwachting zal de Stemwijzer vanaf 19 januari 2006 online komen. Alexander Pechtold zal op 25 januari de openingshandeling van de lokale Stemwijzer in Ede verrichten. Zijn partijgenoten van D66 hebben de lokale Stemwijzer gestimuleerd. Voor de twijfelende en zwevende kiezer biedt de Stemwijzer uitkomst. De andere kiezer zit niet op een advies te wachten. Die kiezer wil onafhankelijk zijn en een eigen keuze maken zonder dat iemand zich daarin mengt.