Koosje Verhaar, hoofd Communicatie College Bescherming Persoonsgegevens (foto’s)

Politiek Café, Den Haag 15 januari 2007

Spreker: Koosje Verhaar

Door Pim Brassien

“Niet alles is zo opgewekt als de jazzmuziek van zonet.” Met deze zin leidt Koosje Verhaar van Amnesty International haar betoog in over de situatie in de Amerikaanse gevangenis Guantanamo Bay. Sinds vijf jaar worden hier de gevangenen van de war on terror vastgehouden. Op dit moment gaat het om vierhonderd personen. “Deze mensen hebben sinds dat ze opgepakt zijn nooit een rechter gezien en dus geen eerlijk proces gehad. Zelfs hun familie heeft geen idee waar ze zijn. Dit is absoluut een schending van de mensenrechten.”

In de vijf jaar dat Guantanamo Bay nu in gebruik is zijn er al enkele kleine overwinningen geboekt. Na 9/11 is er in Amerika een wet aangenomen dat een gevangene onbeperkt mag worden vastgehouden. In 2006 is dit onwettig verklaard door het hogere gerechtshof van de Verenigde Staten. In 2004 was al door ditzelfde orgaan bepaald dat gevangenen door middel van een petitie een rechtsproces konden krijgen. In september 2006 negeerde president George W. Bush dit echter volledig en drukte weer een nieuwe wet door. Koosje Verhaar: “Het is buitengewoon treurig dat de president het hogere gerechtshof gewoon totaal negeert.”

“Er is een verandering gaande in de negen jaar dat ik nu voor Amnesty werk. Enige tijd geleden is een discussie ontstaan over de definitie van het woord marteling. Dit is op gang gebracht door Amerika. Vice-president Dick Cheney verklaarde bijvoorbeeld onlangs dat het onder water houden van iemands hoofd geen vorm van marteling is. Dit is natuurlijk áltijd marteling”. Bij het publiek gaat deze discussie nog een stapje verder. Vanwege de angst voor aanslagen gaan er geluiden op die oproepen tot martelen om aanslagen te voorkomen. “Een beetje maar, alleen deze ene keer”, wordt er dan gezegd. Hier heeft Koosje Verhaar een duidelijk antwoord op: “Het nut van martelen is laag. Mensen gaan om de pijn te laten stoppen toegeven aan wat er gevraagd wordt. Hiermee krijg je de waarheid natuurlijk niet boven tafel.”

Een kritische noot uit het publiek: “Waarom brengt Amnesty dit juist nu zo onder de aandacht, vervelen jullie je soms? Dit gebeurt al jaar en dag, dit is niets nieuws.” Koosje Verhaar geeft een reactie: “Het klopt dat martelingen al heel lang voorkomen. Maar dat een land als Amerika dit doet, en het ook nog eens zo openlijk erkent, is iets van de laatste jaren.”

“Natuurlijk zijn ook wij ook tegen terrorisme, maar dan wel met handhaving van de mensenrechten. Onze strijd vergt een lange adem, maar met het blijven actievoeren en het constant druk uitoefenen op de politiek moet het lukken.”